Spółka komandytowa to rodzaj spółki handlowej, w której występują co najmniej dwie kategorie wspólników: komplementariusze oraz komandytariusze. Komplementariusze ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia, całym swoim majątkiem, podczas gdy odpowiedzialność komandytariuszy ograniczą się wyłącznie do wysokości wniesionego wkładu. Ta forma organizacyjno-prawna jest szczególnie korzystna dla inwestorów pragnących zainwestować kapitał bez narażania majątku osobistego, z wyjątkiem kwoty zainwestowanej w spółkę.

Nierzadko okazuje się, że i ta forma lokacji kapitału zawodzi, co prowadzi do zawiłej w skutkach upadłości. Jest to ryzyko związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. W takiej sytuacji jest istotne, by wspólnicy w porę pojęli wymagane prawem procedury, ale też zabezpieczyli się na przyszłość, regularnie monitorując kondycję finansową przedsiębiorstwa.

Okoliczności przemawiające za ogłoszeniem upadłości

Do ogłoszenia upadłości spółki komandytowej powinno dojść, gdy spełnione są przesłanki upadłościowe, odnoszące się przede wszystkim do jej niewypłacalności. Niewypłacalność może wystąpić w dwóch przypadkach. Po pierwsze, gdy opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Istotne jest, aby stan niewypłacalności stwierdzano jedynie w sytuacji, gdy spółka posiada co najmniej dwóch wierzycieli posiadających wymagalne zobowiązania. Po drugie, niewypłacalność ma miejsce, gdy zobowiązania pieniężne spółki przewyższają wartość jej majątku i stan ten utrzymuje się przez okres nie krótszy niż dwadzieścia cztery miesiące. Przy czym ta granica jest stosunkowo płynna, zależna od realnego zaburzenia dysponowanej płynności finansowej. Stwierdzeniu, czy dany podmiot aby na pewno stał się niewypłacany, pomaga istnienie domniemań prawnych, które jednak mają charakter wzruszalny.

Podmioty upoważnione do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości

Obowiązek zgłoszenia stanu niewypłacalności do właściwego sądu ciąży na osobach reprezentujących spółkę wobec osób trzecich oraz zarządzających firmą wewnątrz, którymi w przypadku spółki komandytowej są komplementariusze. W razie jakichkolwiek niepowodzeń firmy odpowiadają oni swoim własnym majątkiem w sposób subsydiarny. Do pozostałego grona osób uprawnionych do złożenia zgłoszenia upadłości należą też wierzyciele lub likwidatorzy (o ile zostali powołani). Świadomość swoich uprawnień w połączeniu z bieżącym nadzorowaniem płynności finansów przedsiębiorstwa może uchronić przed niepożądanymi skutkami w postaci wysokich sankcji, a co równie ważne – uchronieniem się przed obowiązkiem zaspokojenia wierzycieli w razie bezskutecznej egzekucji z majątku spółki.

Dlatego to komplementariusz odgrywa newralgiczną rolę w procesie upadłości spółki komandytowej. Jest odpowiedzialny za złożenie wniosku o upadłość oraz za bieżącą współpracę z syndykiem podczas całego postępowania. Komplementariusz ma obowiązek regularnego informowania sądu o wszelkich zmianach w majątku spółki oraz o okolicznościach, które mogą wpłynąć na przebieg postępowania upadłościowego.

Wnioskowanie o upadłość spółki komandytowej

Upadłość spółki komandytowej rozpoczyna się od złożenia wniosku do sądu. Może on zostać złożony zarówno przez komplementariusza, jak i przez każdego wierzyciela spółki. Do okoliczności mogących prowadzić do ogłoszenia upadłości spółki komandytowej należą m.in. brak płynności finansowej, wielokrotne niepowodzenia w realizacji zobowiązań finansowych oraz nagromadzenie długów. Zgodnie z ustawą w razie wystąpienia jakiejkolwiek z wyżej podanych przesłanek wniosek o ogłoszenie upadłości musi zostać złożony w ciągu 30 dni.

Postępowanie upadłościowe prowadzone jest wyłącznie w formie elektronicznej. Wszystkie pisma i zawiadomienia wysyłane są za pomocą systemu elektronicznego, jakim jest Krajowy Rejestr Zadłużonych. To właśnie tam należy przedłożyć stosowny wniosek. Powinien on zawierać następujące informacje:

• oznaczenie sądu,
• dane identyfikujące spółkę,
• miejsce, w którym znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności spółki,
• wykaz tytułów wykonawczych i egzekucyjnych,
• uzasadnienie składanego dokumentu,
• spis wierzycieli oraz listę ustanowionych zabezpieczeń,
• bilans sporządzony na potrzeby realizowanego postępowania upadłościowego,
• aktualny wykaz majątku wraz ze wskazaniem szacunkowej wyceny każdego składnika,
• spis podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec spółki (dłużników),
• oświadczenie o spłatach wierzytelności lub innych długów dokonanych w ciągu sześciu miesięcy przed dniem składania wniosku,
• podpis osoby uprawnionej.

Konieczne jest również uiszczenie opłaty od wniosku oraz dołączenie dowodu opłacenia zaliczki, która wypłacana jest na poczet czynności koniecznych do przeprowadzenia postepowania upadłościowego. Kwota zaliczki wynika z danych publikowanych przez GUS dotyczących przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat z zysków.

Przebieg postępowania upadłościowego

Po zweryfikowaniu, czy wniosek został złożony przez uprawniony podmiot, sprawdzeniu zdolności upadłościowej dłużnika oraz zbadaniu, czy doszło do stanu niewypłacalności przedsiębiorstwa, następuje tzw. właściwe postępowanie upadłościowe.

Kluczowe funkcje w jego przebiegu pełni syndyk masy upadłości, który zostaje powołany przez sąd. Do podstawowych elementów właściwego postępowania upadłościowego zalicza się:

1. Zgłaszanie wierzytelności przez osoby uprawnione wobec dłużnika.
2. Opracowanie listy wierzytelności przez syndyka masy upadłości.
3. Ustalenie składu masy upadłości.
4. Likwidację masy upadłości.
5. Podział funduszy masy pomiędzy wierzycieli.
6. Zakończenie postępowania upadłościowego.

W trakcie każdego z tych etapów dłużnicy i wierzyciele posiadają określone prawa, których skuteczne wykorzystanie jest często kluczowe dla ochrony ich interesów. Całe postępowanie odbywa się pod nadzorem sądu, który ma kompetencje do rozpatrywania wszelkich zażaleń dotyczących podejmowanych działań w ramach procedury. Wszyscy uczestnicy postępowania, którzy uważają, że ich prawa zostały naruszone, powinni skorzystać z przysługujących im uprawnień, aby zapewnić sobie odpowiednią ochronę praw.

Podsumowanie

Należy podkreślić złożoność wyżej opisanej procedury. Nie jest ona jednak pozbawiona dobrych stron. Jedną z nich jest utworzenie przez syndyka planu spłaty dostosowanego do możliwości finansowych spółki, przy jednoczesnym uwzględnieniu interesów wierzycieli. Często zdarza się, że niektóre z wierzytelności w ramach procedury upadłościowej zostają umorzone, a spółka może w łagodny sposób przebrnąć przez stan niewypłacalności.

Nie zmienia to jednak faktu, że jest to czasochłonny mechanizm obwarowany licznymi formalności. Co więcej jego zwieńczeniem jest zakończenie prowadzenia działalności, a przez to utrata kontroli wspólników nad sprawami spółki. Wspólnicy tracą prawa do majątku, a majątek spółki przechodzi pod zarząd syndyka, zostaje spieniężony i wykorzystany celem spłaty wierzycieli. Zdecydowanie się na tak poważny krok z pewnością nie należy do najłatwiejszych, jednakże podjęcie szeregu czynności w ramach upadłości może w istocie pozwolić uniknąć wystąpienia dalszych negatywnych skutków w przyszłości, a przez to uratować komplementariuszy przed nieograniczoną odpowiedzialnością.